Ένας από τους σημαντικούς ναούς που έχουν εντοπιστεί στη Χαλκιδική είναι αυτός του Άμμωνα Δία.
Κατά το β’ μισό του 8ου αιώνα π.Χ. ιδρύθηκε ιερό του θεού Διονύσου, που λατρευόταν μαζί με τις Νύμφες, από τους Ευβοείς αποίκους της πόλης Άφυτις, στο σπήλαιο κάτω από το βράχο στη νοτιοδυτική πλαγιά του χώρου.
Στην επίπεδη επιφάνεια, στο βόρειο τμήμα του χώρου, ιδρύθηκε, προς το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ., ιερό του αιγυπτιακής προέλευσης θεού Άμμωνα Δία. Αρχικά, προς το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ., κατασκευάστηκε ένας κτιστός βωμός, αλλά αργότερα, στο β’ μισό του 4ου αιώνα π.Χ., κτίστηκε δίπλα στον βωμό περίπτερος ναός δωρικού ρυθμού με λίθινο θριγκό (ανωδομή). Τον τελευταίο αντικατέστησαν με άλλο μαρμάρινο προς το τέλος του 3ου ή τις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ.
Τη στέγη του διακοσμούσαν πήλινες, ανάγλυφες και έγχρωμες, κεραμώσεις. Η σχεδιαστική του αποκατάσταση είναι δυνατή με βάση τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν διάσπαρτα. Στα ρωμαϊκά χρόνια (1ος – 2ος αιώνας μ.Χ.) ο ναός μετασκευάστηκε και με το υλικό του κτίστηκαν στη νότια στενή πλευρά του δύο βαθμιδωτές κατασκευές (κερκίδες), ενώ μεταξύ τους, επάνω στον παλαιότερο βωμό, κατασκευάστηκε άλλος μικρός βωμίσκος.
Όπως δείχνουν τα ευρήματα, η ρωμαϊκή φάση του ναού διήρκησε μέχρι την εποχή των διαδόχων του Μεγάλου Κωνσταντίνου, οπότε πρέπει να καταστράφηκε οριστικά. Τμήμα παλαιοχριστιανικού λουτρού που ανασκάφηκε στο βόρειο άκρο του χώρου σχετίζεται ενδεχομένως με συνέχιση της λατρείας στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, αλλά και αργότερα στη μεσοβυζαντινή περίοδο.
Congratulation!