Καλωσήρθατε στο AlldayGreece

Κήποι του Πασά

Κήποι του Πασά

Οι Κήποι του Πασά, (γνωστοί επίσης και ως Δρακόσπιτα ή άντρο των δερβισάδων) αποτελούν ένα μνημειακό πάρκο που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και η κατασκευή του χρονολογείται γύρω στο 1904.

Πρόκειται για ένα καταπράσινο πάρκο πάνω από την πλατεία Σιντριβανιού, στην Άνω Πόλη, δίπλα από τα κάστρα. Είναι μια περιφραγμένη έκταση που βρίσκεται έξω από τα ανατολικά τείχη της πόλης ακριβώς πίσω από το νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος». Η περιοχή έξω από τα ανατολικά τείχη, που περιλαμβάνει το αγίασμα του Αγίου Παύλου, τα λατομεία και τον Κέδρινο λόφο είχε παραχωρηθεί στην εκκλησία, η οποία το 1875 εκχώρησε τα δικαιώματα στη Φιλόπτωχο Αδελφότητα με την υποχρέωση να αναλάβει την ίδρυση και τη συντήρηση νεκροταφείων. Στα 1901 η περιοχή που ορίζεται από το αγίασμα του Αγίου Παύλου και την Ευαγγελίστρια καταλαμβάνεται από τη Νομαρχία, που εκεί κτίζει το Νοσοκομείο Χαμιδιέ, αργότερα Ξένων, αργότερα Δημοτικό και μετά την Απελευθέρωση και μέχρι σήμερα Άγιος Δημήτριος.

Αποτελείται από μερικά κτίσματα φανταστικής αρχιτεκτονικής (χαρακτηρίζεται από ποιητική διάθεση, έλλειψη πρακτικότητας και μια προσπάθεια «αναπαραγωγής» της φύσης), που θυμίζουν σε αρκετά μεγάλο βαθμό το πάρκο Γκουέλ του Γκαουντί στη Βαρκελώνη. Το μνημειακό αυτό πάρκο χτίστηκε μέσα σε ένα πευκόδασος και τα κτίσματα ήταν κυρίως σιντριβάνια, με μια στοά, καθίσματα και μια στέρνα. Το νερό έπαιζε καθοριστικό ρολό στις κατασκευές, καθώς κυλούσε στα αυλακιά, λίμναζε στις τεχνητές λίμνες και πεταγόταν από πίδακες. Σύμφωνα με μια μελέτη, των αρχιτεκτόνων Πελαγίας Αστρεινίδου και Κλεοπάτρας Θεολογίδου, το νερό είτε έπεφτε με ορμή, είτε σταγόνα-σταγόνα, είτε κυλούσε σε μικρά ακάλυπτα αυλάκια για να ξαναπέσει με ορμή, είτε λίμναζε στη στέρνα.

Η ονομασία του πάρκου δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί καθώς δεν υπάρχει κάποια γραπτή μαρτυρία του ονόματος, αλλά είναι το όνομα που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της περιοχής. Παρομοίως είναι άγνωστος ο αρχιτέκτονας του πάρκου που πιθανολογείται ότι είναι Ιταλός. Μια άποψη που υπάρχει αναφέρει ότι οι κήποι ονομάστηκαν έτσι καθώς υπήρξαν το ησυχαστήριο του Οθωμανού μεράρχου Σεϊφουλάχ Πασά.

Τα υλικά κατασκευής του πάρκου είναι σιδερόβεργες, ακατέργαστες πέτρες στο χαμηλότερο σημείο των κτισμάτων και τούβλα στο ψηλότερο όπου αναγράφεται και η στάμπα της κεραμοποιίας Fratelli Allatini.

Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922, οι νεοφερμένοι Έλληνες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στα σπίτια των Τούρκων, λεηλάτησαν το μνημείο για να πάρουν το οικοδομικό υλικό για να επισκευάσουν τα σπίτια τους με αποτέλεσμα η σημερινή μορφή του πάρκου να διαφέρει δραματικά από την αρχική του.

Τα περίεργα σύμβολα στον τοίχο, οι απομιμήσεις φυτικών και ζωικών μορφών που κυριαρχούν στη σύνθεση καθώς και η στοά που δεν οδηγεί πουθενά, δίνουν λαβές για τη δημιουργία αστικών μύθων όπως αυτός που καταδεικνύει τους Κήπους ως τόπο συνεύρεσης των Οθωμανών τεκτόνων της Θεσσαλονίκης. Φήμες λένε πως οι Κήποι του Πασά παλιότερα αποτελούσαν το τέλος των κατακομβών της Θεσσαλονίκης, έξω από τα όρια της πόλης, που χάραζαν κάποτε τα κάστρα. Η φθορά των κήπων είναι πολύ μεγάλη σε βαθμό που να αλλοιώνει το αρχικό σχέδιο. Το 1922-1923, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, αλλά και λίγο αργότερα με την ανταλλαγή των πληθυσμών πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην Άνω Πόλη. Τα τούβλα και οι πέτρες του μνημείου λεηλατήθηκαν για να χρησιμοποιηθούν σαν οικοδομικά υλικά για να επεκτείνουν και να επιδιορθώσουν τα σπίτια των Τούρκων που είχαν αποχωρήσει. Λένε μάλιστα ότι οι πέτρες με τις οποίες κατασκευάστηκε ήταν όλες πέτρες χτυπημένες από κεραυνό. Το μέρος αυτό θεωρείται ενεργειακός τόπος, ενώ οι οπαδοί της ιερής γεωγραφίας το θεωρούν κομβικό γεωμαγνητικό σημείο. Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια των αποκρυφιστικών τελετών γινόντουσαν ανθρωποθυσίες. Ένας μύθος ακόμα μιλά για την οδό της Μαύρης πέτρας που οδηγεί σε αδιέξοδο στο ύψος των Κήπων και κάθε τρεις μέρες, στις 12 το βράδυ εμφανίζεται εκεί ένας χαμένος δρόμος που κανείς δεν ξέρει που οδηγεί. Υπάρχουν και ιστορίες με έντονο μεταφυσικό στοιχείο, που οφείλονται στο γεγονός ότι οι κήποι βρίσκονται κοντά σε πολλά παλιά και νεώτερα νεκροταφεία.